Hàng đi đường cũng lắm công phu. Và dĩ nhiên tốn kém không ít tiền của.
Hầu hết các công ty và cơ sở sản xuất hàng hóa đều ít nhiều đầu tư một vài phương tiện vận chuyển nhất định. Đối với những đơn hàng trong phạm vi một thành phố hay vài nơi lân cận, một doanh nghiệp có thể dễ dàng hỗ trợ giao hàng đến tận nơi cho khách hàng và thường miễn phí. Khách hàng chỉ biết nhận được món hàng mà không hề biết được nỗi khó khăn của doanh nghiệp đằng sau đó.
Những hàng hóa nhẹ và phạm vi giao nhận gần là đơn giản nhất. Doanh nghiệp có nhiều cách thức để lựa chọn:
– Thuê mướn một đội ngũ nhân viên giao hàng của riêng mình: chịu gánh nặng chi phí lương cố định hàng tháng (tầm 3-5 triệu/người) cùng những chi phí liên quan khác, đổi lại thời gian giao hàng nhanh và cực kỳ chủ động.
– Sử dụng một doanh nghiệp giao hàng chuyên dụng như bưu điện hoặc các công ty vận chuyển hàng hóa. Cũng từ mắt xích này hàng loạt công ty khởi nghiệp ra đời, ecoblader cũng đã đề xuất đến một ý tưởng như vậy trong bài viết Ý tưởng khởi nghiệp trên ghế giảng đường: Công ty chuyển phát.
Với những loại hàng hóa nặng nề, cách thức vận chuyển lại là một câu chuyện khác. Chi phí đầu tư một phương tiện không hề đơn giản, hàng hóa càng nặng, càng dài thì càng khó khăn hơn. Một chiếc xe tải nhỏ nếu là xe cũ cũng khoảng 50-100 triệu, và thường chỉ chở được 500-750kg hàng hóa, chưa kể đến chi phí dầu (1 lít dầu chạy tầm 10-15km). Ai ai cũng biết xe cũ thì thường hư hỏng và chi phí sửa chữa không hề rẻ chút nào, vì thế người ta sẽ ưu tiên mua xe mới nhiều hơn. Giá một chiếc xe mới tối thiểu cũng tầm 200 triệu trở lên (dành cho loại tải trọng ít nhất 750kg), và nhìn chung khoản đầu tư này tạo một gánh nặng không hề nhỏ đối với các doanh nghiệp. Cũng phải nói thêm rằng,theo một thống kê không chính thức, lực lượng xe tải trên đường chính là lực lượng đóng góp cho ngân sách béo bở nhất thông qua các biên lai xử phạt vì nhiều lý do khác nhau!
Chiếm phần lớn trên khắp Việt Nam là loại hình doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ. Đối với vận chuyển tầm gần, hầu hết không có điều kiện đầu tư xe tải. Loại hình được ưu tiên chọn lựa nhất chính là thuê mướn nhân viên chuyên chở bằng xe gắn máy. Cũng cần phải lưu ý rằng, hiện nay xuất hiện một khoảng trống trong việc chuyên chở hàng hóa nặng nề bằng xe gắn máy, chưa có hoặc rất hiếm một doanh nghiệp nào đứng ra nhận vận chuyển kiểu hàng hóa này như các công ty giao nhận trong phạm vi gần. Đây chính là một “gap” đang bỏ ngỏ để các doanh nghiệp khởi nghiệp có thể khai thác. Giá vận chuyển trung bình của một honda ôm đối với các loại hàng hóa kiểu này phải tầm 70.000-200.000/chuyến, khác xa so với hàng hóa nhẹ thông thường.
Bức tranh tổng thể sẽ thiếu sót nếu không nói đến lực lượng vận chuyển hàng hóa đường xa – mắt xích quan trọng nhất hiện tại. Loại hình nổi bật nhất được hầu hết doanh nghiệp lựa chọn chính là các bến xe chuyên chở hàng hóa (thường được gọi bằng cái tên “chành”). Mô hình hoạt động của “chành” khá nhiều điều thú vị. “Chành” là một khoảng đất trống rộng rãi mà tại đó tập kết các xe tải chở hàng đường xa quy tụ về. Chủ “chành” sẽ trả khoản phí thuê đất, bù lại họ sẽ thu tiền từ hai đầu: chủ phương tiện và người đi gửi và nhận hàng theo mỗi lượt vào ra “chành”. Xe ở các khu vực gần nhau sẽ tập trung vào các “chành” chung với những cái tên: “chành” Long Khánh, “chành” Cần Thơ, “chành” Đồng Nai… Cước phí chuyển hàng ở đây thường tính khá đơn giản, họ nhận vận chuyển gần như hầu hết các mặt hàng và tính tiền theo thùng, theo kiện, theo kg… với mặt bằng chung rẻ xa so với gửi bưu điện. Để có thể sống được với nghề nghiệp này, chủ xe sẽ tuân theo hai phương châm sống còn: nhiều nhất có thể và nhanh nhất có thể. Đây chính là lực lượng chở hàng quá tải tiêu biểu nhất và cũng vì thế hàng hóa về vùng xa có giá cả mềm nhất có thể!?! Ngày nay, theo lộ trình siết tải phương tiện của lực lượng chức năng đang diễn ra, sớm muộn loại hình này cũng phải tăng giá cước để lập lại cân bằng so với loại hình đường sắt và đường thủy – vốn bị bỏ ngỏ trong suốt thời gian dài.
Vận chuyển hàng hóa cũng như huyết mạch của một cơ thể, một đất nước phồn vinh phải sở hữu một hệ thống vận chuyển mạnh mẽ. Và cũng chính từ hệ thống này sẽ sản sinh ra rất nhiều loại hình khởi nghiệp khác nhau. Cơ hội vẫn luôn hiện hữu, vấn đề là chúng ta có nắm bắt được hay không?
Quốc Khánh